ଦେଶ ବିଦେଶ (National story):
କେମିତି ଟନେଲ ଭିତରେ ଫସିଲେ ୪୧ ଶ୍ରମିକ? କେଉଁଠି ରହିଲା ତ୍ରୁଟି?
*ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଉତ୍ତରକାଶୀ ଟନେଲ ଭିତରେ ୧୭ ଦିନ ହେଲା ଫସି ରହିଛନ୍ତି ୪୧ ଜଣ ଶ୍ରମିକ। ସେମାନଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବା ପାଇଁ ପାରମ୍ପରିକ ରାଟ ହୋଲ ମାଇନିଂ (ମୂଷାଗାତ ଖୋଳା କୌଶଳ)କୁ ଆପଣା ଯାଇଛି। ହାତରେ ଚାଲିଥିବା ଖୋଳା କାମରୁ ସଫଳତା ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି। ଶ୍ରମିକଙ୍କ ବାଟ ବନ୍ଦ କରି ଦେଇଥିବା ଧ୍ୱଂସାବଶେଷକୁ କଢ଼ା ଯାଉଛି। ଯେକୌଣସି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଫସି ରହିଥିବା ଶ୍ରମିକମାନେ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇପାରନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ ପୂଜାପାଠ ଓ ପ୍ରାର୍ଥନା ଚାଲିଛି।
ତେବେ ୧୭ ଦିନ ହେଲା ଜାରି ରହିଥିବା ଅପରେସନକୁ ଅନେକ ଘାତ ଓ ପ୍ରତିଘାତର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। କେତେବେଳେ ଡ୍ରିଲ ମେସିନ ଭାଙ୍ଗି ଯାଉଥିଲା ତ ଆଉ କେତେବେଳେ ମାଟି ଅତଡ଼ା ଧସିବାକୁ ଲାଗୁଥିଲା। ତଥାପି ଆଜି ସଫଳତାର ବାସ୍ନା ବାରିଛନ୍ତି ଉଦ୍ଧାରକାରୀ ଟିମ। ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରବାକୁ ଯାଉଥିବା ଟିମ ଆଉ ମାତ୍ର କିଛି ଦୂରତାରେ ରହିଛି।
କିନ୍ତୁ ୪୧ ଜଣ ଶ୍ରମିକ କେମିତି ଟନେଲ ଭିତରେ ଫସିଲେ? କେଉଁଠି ରହିଲା ତ୍ରୁଟି? ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଯାଞ୍ଚ କରି ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ଟନେଲ ଭିତରେ କାମ କରିବାକୁ ଛଡ଼ା ଯାଇଥିଲା ତ? ଏମିତି ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଏବେ ଉଙ୍କି ମାରିବାରେ ଲାଗିଛି। ସମସ୍ତେ ଉଦ୍ଧାର କାମରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥିବା ବେଳେ ଏହାର ଉତ୍ତର ଏଯାଏ କେହି ଦେଇ ନାହାନ୍ତି।
ଟନେଲ
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଚାରି ଧାମ ପ୍ରକଳ୍ପ ଅଧୀନରେ ଏହି ୪.୫ କିମିର ଟନେଲ ତିଆରି କରାଯାଉଛି। ଚାରି ଧାମକୁ ସବୁ ପ୍ରକାରର ଋତୁରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଯାତ୍ରା ସେବା ଯୋଗାଇ ଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଟନେଲ ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି। ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ବଦ୍ରିନାଥ, କେଦାରନାଥ, ଗଙ୍ଗୋତ୍ରୀ ଓ ଯମୁନୋତ୍ରୀକୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ଏହି ଟନେଲ ଦ୍ୱାରା ଯିବା ଆସିବା କରିପାରିବେ। ଏହା ସିଲକାୟାର ଟନେଲ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଣୁଣା।
ଟନେଲର ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ୱ ସିଲକାୟାର ଓ ଡାଣ୍ଡାଲଗାଓଁକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଛି। ଏହା ଗୋଟିଏ ଡବଲ ଲାଇନ ଟନେଲ। ଏଥିସହ ଚାରି ଧାମ ପ୍ରକଳ୍ପ ଅଧୀନରେ ଏହା ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଟନେଲ। ସିଲକାୟାର ପାର୍ଶ୍ୱରୁ ପ୍ରାୟ ୨.୪ କିମି ଯାଏ ଟନେଲ କାମ ଜାରି ରହିଛି ଓ ଅନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଟନେଲର ୧.୭୫ କିମି କାମ ସରିଛି।
ଟନେଲ କାମ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଯାତାୟାତ ସମୟ ୧ ଘଣ୍ଟା ହ୍ରାସ ପାଇବ। ପ୍ରକଳ୍ପ କାମର ଦାୟିତ୍ୱ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଭିତ୍ତିକ ନବଯୁଗ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କମ୍ପାନୀ ଲିଃ ପାଇଛି। ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ କମ୍ପାନୀ ଏପରି ଟନେଲ କାମ କରିବାର ନଜିର ରହିଛି।
ଦୁର୍ଘଟଣା
ନଭେମ୍ବର ୧୨ ତାରିଖରେ ସିଲକାୟାର ପାର୍ଶ୍ୱରୁ ଟନେଲର ୨୦୫ ଓ ୨୬୦ ମିଟର ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଅଂଶ ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା। ୨୬୦ ମିଟିର ମାର୍କ ବାହାରେ କାମ କରୁଥିବା ଶ୍ରମିକମାନେ ଟନେଲ ଭିତରେ ଫସି ଯାଇଥିଲେ। କାରଣ ସେମାନଙ୍କ ରାସ୍ତା ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ସୌଭାଗ୍ୟବଶତଃ ଶ୍ରମିକମାନେ ଫସି ରହିଥିବା ଅଞ୍ଚଳଟିରେ ବିଜୁଳି ଓ ପାଣି ସପ୍ଲାଏ ରହିଛି। ତେଣୁ ଶ୍ରମିକମାନେ ସାମାନ୍ୟ ଭଲ ସ୍ଥିତିରେ ରହିଥିଲେ।
ସରକାର ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟ ପରେ କାହିଁକି ଟନେଲର କିଛି ଅଂଶ ଭୁଶୁଡ଼ିଲା, ତା’ର ତଦନ୍ତ କରିବେ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ମାଟି ଅତଡ଼ା ଧସିବାରୁ ଏପରି ଘଟଣା ଘଟିଥିବା କୁହାଯାଉଛି।
ସୁରକ୍ଷାରେ ତ୍ରୁଟି?
କୁହାଯାଉଛି ଯେ ନିର୍ମାଣ କାମରେ ନିୟୋଜିତ ଥିବା ଟିମ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଯାଞ୍ଚ କରି ନଥିଲେ। ସେମାନେ ମନଇଚ୍ଛା ବିସ୍ଫୋରଣ କରିବାରୁ ଟନେଲର କିଛି ଅଂଶ ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା। ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପରିବେଶ ବିଜ୍ଞାନୀ ପ୍ରଫେସର ଏସପି ସତୀ କହିଛନ୍ତି, “ଏଜେନ୍ସି କେବେ ହେଲେ ମାନିବ ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ମୁଁ ନିଶ୍ଚିତ ଯେ ବଡ଼ଧରଣର ବେଆଇନ ବିସ୍ଫୋରଣ ଯୋଗୁ ଏହି ଘଟଣା ଘଟିଛି।”ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଲା, ନିର୍ମାଣ କାମ ପୂର୍ବରୁ ଜରୁରିକାଳୀନ ଦ୍ୱାର ରଖାଯିବ ବୋଲି ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ଆଦୌ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ନାହିଁ। ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଆରନୋଲ୍ଡ ଡିକ୍ସ ଘଟଣା ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚି ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ସହାୟତା କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ କହିବା କଥା ଯେ ଏସକେପ ଟନେଲ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଭଲ ହୋଇଥାଆନ୍ତା।
ମାଇକ୍ ଯୋଗେ ପରିବାର ଲୋକଙ୍କ ସହ ନିୟମିତ କଥା ହେଉଥିଲେ
୧୭ ଦିନ ଧରି ଫସି ରହିଥିବା ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଯତ୍ନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସମେତ ଡାକ୍ତରମାନେ ନିରନ୍ତର ଭାବେ ନେଉଥିଲେ । ଟନେଲ ବାହାରେ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଏକ ଦଳ ରହି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା । ସେମାନେ ନିୟମିତ ଭାବେ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ହେଉଥିଲେ । ଏଥିସହିତ ସେମାନଙ୍କୁ ମାନସିକ ସ୍ତରରେ ଦୃଢ଼ ରଖିବା ଲାଗି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ୫ ଜଣିଆ ଡାକ୍ତରୀ ଦଳ ଦିନକୁ ଦୁଇଥର କଥା ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ସହିତ ହେଉଥିଲେ । ଟନେଲରେ ଫସିଥିବା ସବା ଅହମଦ ନାମକ ଜଣେ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପରିବାର ସଦସ୍ୟ ଯେତେବେଳେ କଥା ହେଉଥିଲେ ସେତେବେଳେ ତାକୁ ଭରସା ଦେଉଥିଲେ ଚିନ୍ତା କରନି, ତୁମମାନଙ୍କୁ ବାହାର କରିବା ଲାଗି ପ୍ରାଣମୂର୍ଚ୍ଛା ଉଦ୍ୟମ ଚାଲିଛି । ଶ୍ରମିକଙ୍କ ନିକଟକୁ ପାଇପ୍ ଜରିଆରେ ମାଇକ୍ ପଠାଯାଇଥିଲା ଯାହା ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ସଦସ୍ୟ ଏବଂ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ସହିତ ନିୟମିତ କଥା ହେଉଥିଲେ ।
ଥଣ୍ଡା ଜନିତ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ହୋଇ ନ ଥିଲା
ଥଣ୍ଡା ବଢ଼ୁଥିବାରୁ ଟନେଲ ଭିତରେ ଫସିଥିବା ଶ୍ରମିକମାନେ କିଭଳି ରାତି କାଟୁଥିଲେ ତାହାକୁ ନେଇ ବିଭିନ୍ନ ମହଲରେ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକଟ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ଟନେଲ ଭିତରେ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ଥଣ୍ଡା ଜନିତ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇନାହିଁ ।ଯେଉଁଠି ଶ୍ରମିକମାନେ ଫସିଥିଲେ ସେଠାରେ ପାଖାପାଖି ୨ କିମି ଜାଗା ରହିଥିଲା । ଏଥିସହିତ ସେଠାରେ ତାପମାତ୍ରା ୨୨ରୁ ୨୪ ଡିଗ୍ରି ସେଲସିୟସ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥିଲା । ଡାକ୍ତରୀ ଦଳରେ ଥିବା ବରିଷ୍ଠ ଡାକ୍ତର ପ୍ରେମ ପୋଖରିୟାଲଙ୍କ କହିବାନୁଯାୟୀ, ସୌଭାଗ୍ୟର ବିଷୟ ହେଲା ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଭିତରେ ଜିୟୋଟେକ୍ସଟାଇଲ ସିଟ୍ର ବଣ୍ଡଲ ଥିଲା । ତାହାକୁ ବିଛାଇ ଶ୍ରମିକମାନେ ଶୋଉଥିଲେ ।
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ସୁଦୃଢ଼ ରଖିବା ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥିଲା ମୋବାଇଲ
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ସୁଦୃଢ଼ ରଖିବା ପାଇଁ ଫସିଥିବା ଶ୍ରମିକମାନେ ନିୟମିତ ଯୋଗ ଓ ବ୍ୟାୟାମ କରୁଥିଲେ । ଏଥିସହିତ ସକାଳେ ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ସେମାନେ ଟନେଲ ଭିତରେ ଚାଲୁଥିଲେ । ଟନେଲ ଭିତରେ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ନିକଟରେ ବିଜୁଳି ସଂଯୋଗ କଟି ନ ଥିଲା ଯେଉଁଥି ପାଇଁ ଥଣ୍ଡାରୁ କିଛିଟା ଆଶ୍ୱସ୍ତି ମିଳିଥିଲା । ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ଦାନ୍ତଘଷା ବ୍ରସ, ତଉଲିଆ, କପଡ଼ା, ଅନ୍ତବସ୍ତ୍ର ଭଳି ଜରୁରୀ ସାମଗ୍ରୀ ପଠାଯାଇଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ମୋବାଇଲ ଫୋନ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ସିନେମା ଓ ଭିଡିଓ ଗେମ୍ ଦେଖୁଥିଲେ । ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର ନିୟମିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଉଥିଲା । ପ୍ରଥମେ ସେମାନଙ୍କୁ ଜୁସ୍ ଏବଂ ଏନର୍ଜି ଡ୍ରିଙ୍କ୍ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଇ ଦିଆଗଲା । ସକାଳେ ସେମାନଙ୍କୁ ସିଝା ଅଣ୍ଡା, କ୍ଷୀର, ଚା’ ଓ ଦଲିଆ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ ଓ ରାତ୍ରି ଭୋଜନ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଡାଲି, ଭାତ, ରୁଟିି ଓ ପରିବା ତରକାରୀ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଏଥିସହିତ ଶୁଖିଲା ଫଳ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ବାଢ଼ିକି ଖାଇବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ଲେଟ୍ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
‘ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ’ ଠାରୁ ଚନ୍ଦ୍ରାୟାନ -୩ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ … ୬୧ ବର୍ଷର ଯାତ୍ରା କିପରି ଥିଲା ?
*ଆମର ଲକ୍ଷ୍ୟ ବିଷୟରେ ଆମର କୌଣସି ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । ଆମେ ଚନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ଉପଗ୍ରହ ଅନୁସନ୍ଧାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରିବାର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖୁନାହୁଁ, କିନ୍ତୁ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ମାଧ୍ୟମରେ ମାନବ ସମାଜର ଅସୁବିଧା ସମାଧାନ କରିବାରେ ଜାତୀୟ କିମ୍ବା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଏକ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ କାହାଠାରୁ ପଛରେ ରହିବାକୁ ଚାହୁଁନାହିଁ । ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସଂଗଠନ (ଇସ୍ରୋ) ର ଜନକ ଡକ୍ଟର ବିକ୍ରମ ସରାବାଇ ଏହା କହିଛନ୍ତି । ଗତ ୬୧ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ, ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଫଳତାର ଏକ ନୂଆ କାହାଣୀ ଲେଖିଛି । ୧୯୬୨ ମସିହାରେ, ବିକ୍ରମ ସାରଭାଇଙ୍କ ଅନୁରୋଧ କ୍ରମେ ତତ୍କାଳୀନ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ସରକାର ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପାଇଁ ଜାତୀୟ କମିଟି ଗଠନ କରିଥିଲେ । ୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୬୯ରେ, ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସଂଗଠନ କୁ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସଂଗଠନ (ଇସ୍ରୋ) ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇଥିଲା । ବିକ୍ରମ ସରାଭାଇଙ୍କୁ ଇସ୍ରୋର ପ୍ରଥମ ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ କରାଯାଇଥିଲା । ସେହି ବର୍ଷ ନାସା ଆପୋଲୋ -୧୧ ମହାକାଶଯାନରୁ ନିଲ୍ ଆର୍ମଷ୍ଟ୍ରଙ୍ଗ, ବଜ ଆଲଡ୍ରିନ୍ ଏବଂ ମାଇକେଲ କଲିନ୍ସଙ୍କୁ କେନେଡି ସ୍ପେସ୍ ସେଣ୍ଟରରୁ ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ପଠାଇଥିଲା । ଏଥି ସହିତ, ସୋଭିଏତ୍ ୟୁନିଅନ୍ (ଋଷ) ୧୯୫୫ ମସିହାରେ ସ୍ପେସ୍ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ।ଯେତେବେଳେ ଇସ୍ରୋର ମୂଳଦୁଆ ପକାଗଲା, ସେତେବେଳେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ମହାକାଶ ବିଜ୍ଞାନ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଗ୍ରହ ସୂଚନା ସଂଗ୍ରହ କରିବା । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଜିଓ-ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ, ପାଣିପାଗ ବିଜ୍ଞାନ, ଯୋଗାଯୋଗ ଟେଲିକମ୍ ଯୋଗାଯୋଗ, ସାମାଜିକ ବିକାଶ ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରିଚାଳନା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ହାସଲ କରାଯାଉଥିଲା । କିନ୍ତୁ, ବୈଜ୍ଞାନିକ ବିକ୍ରମ ସରାଭାଇ ଏବଂ ସତୀଶ ଧାୱନଙ୍କର ଏକ ବଡ଼ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ଇସ୍ରୋ ଗଠନ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତ ନାଇକ୍ ଆପାଚେ ଏବଂ ରୋହିନୀ -୭୫ ଉପଗ୍ରହ ଉତକ୍ଷେପଣ କରିଥିଲା ।
ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ଏହାର ପ୍ରଥମ ଉପଗ୍ରହ ଉତକ୍ଷେପଣ କଲା
ସମୟ ସହିତ, ଇସ୍ରୋର ଲକ୍ଷ୍ୟ ମଧ୍ୟ ବଡ ହେଲା ଏବଂ ୧୯ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୭୫ ରେ, ୩୬୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ଓଜନର ସାଟେଲାଇଟ ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ (ଉପଗ୍ରହ) ଲଞ୍ଚ ହେବା ପରେ ଇସ୍ରୋ ଏହାର ସବୁଠାରୁ ବଡ ସଫଳତା ପାଇଲା । ଏହା ପରେ ଇସ୍ରୋ ଦ୍ୱିତୀୟ ଉପଗ୍ରହ ଭାସ୍କର -୧ ଉତକ୍ଷେପଣ କଲା ।
ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚନ୍ଦ୍ରରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଲାଗିଲା
ଇସ୍ରୋର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଲା ‘ଚନ୍ଦ୍ର ମିଶନ୍’ ଅର୍ଥାତ୍ ଚନ୍ଦ୍ର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭ ସହିତ, ଇସ୍ରୋ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ -୧ ମିଶନରେ କାମ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲା । ଚନ୍ଦ୍ରୟାନ -୧ ସଫଳତାର ସହ ୨୨ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୦୮ ରେ ଶ୍ରୀହରିକୋଟା ଏସଡିଏସସି ସାରରୁ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା । ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ -୧ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରୁ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ କିଲୋମିଟର ପରିକ୍ରମା କରିଥିଲା ।
ମିଶନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା?
ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ରାସାୟନିକ ଏବଂ ମିନେରାଲୋଜିକାଲ୍ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ ।
ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠର ଫଟୋଗ୍ରାଫି ।
ଚନ୍ଦ୍ରର ଭୌଗୋଳିକ ମ୍ୟାପିଂ ।
ଏହି ମିଶନ ୨୯ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୦୯ରେ ହୋଇଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ଇସ୍ରୋର ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୧ ଯାନ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କଟି ଯାଇଥିଲା ।
ମଙ୍ଗଳଯାନ ମିଶନ …
ଚନ୍ଦ୍ର ବିଷୟରେ ସୂଚନା ପାଇବା ପରେ, ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ରହସ୍ୟ ଉନ୍ନୋଚନ କରିବାର ସମୟ ଆସିଛି । ଇସ୍ରୋ ମଙ୍ଗଳ ମିଶନରେ କାମ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲା । ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ପାଇବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀହରିକୋଟା ଠାରୁ ୫ ନଭେମ୍ବର ୨୦୧୩ ରେ ମଙ୍ଗଳଯାନ -୧ ଲଞ୍ଚ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଏହି ଗ୍ରହରେ ନିଜର ଉପସ୍ଥିତି ପଞ୍ଜିକରଣ କରିବାରେ ଭାରତ ତୃତୀୟ ଦେଶ ହେଲା । ଏହାପୂର୍ବରୁ ଆମେରିକା ଏବଂ ଋଷ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହକୁ ଉପଗ୍ରହ ପଠାଇଥିଲେ । ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କଥା ହେଉଛି, ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଦେଶ ହେଲା ଯାହାର ଉପଗ୍ରହ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ଏହି ମିଶନର ମୂଲ୍ୟ ୪୫୦ କୋଟି ଥିଲା, ଯାହା ଆମେରିକା ଏବଂ ୠଷର ମିଶନଠାରୁ ବହୁତ କମ୍ ଥିଲା ।
ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ-୨ ର ଯାତ୍ରା ..
ଚନ୍ଦ୍ରାୟାନ-୨ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ ନଷ୍ଟ ହେବାର ୧୦ ବର୍ଷ ପରେ ଶ୍ରୀହରିକୋଟା ଠାରୁ ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ-୨ ଲଞ୍ଚ କରାଯାଇଥିଲା । ଇସ୍ରୋ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ମିଶନ ଥିଲା, କାରଣ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ -୨ର ଲେଣ୍ଡରକୁ ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ ଉପରେ ଅବତରଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ଦେଶ ପହଞ୍ଚିପାରିନାହିଁ ।
ମିଶନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା?
ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ଚିହ୍ନଟ ।
ଜଳର ଉପସ୍ଥିତି ଚିହ୍ନଟ ।
ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ମାଟି ଏବଂ ପଥର ସୂଚନା ଜାଣିବା ।
ଜିଏସଏଲଭି ଏମକେ-ଆଇଆଇଆଇ ଏମ ୧ ରକେଟରୁ ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ-୨ ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିଲା । ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨ ରେ, କକ୍ଷପଥ ଏବଂ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ସଫଳତାର ସହିତ ଅଲଗା ହୋଇଗଲେ, କିନ୍ତୁ ଳେଣ୍ଡର ବିକ୍ରମ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଏକ ସପ୍ଟ ଅବତରଣକୁ କରିପାରିଲାନାହିଁ । ଅବଶ୍ୟ, ରୋଭରକୁ ସଫଳତାର ସହିତ ଚନ୍ଦ୍ର କକ୍ଷପଥରେ ରଖାଗଲା ।
ଇସ୍ରୋ ଇତିହାସ ସୃଷ୍ଟି କଲା
ଚନ୍ଦ୍ରୟାନ -୩ ର ଲେଣ୍ଡର ବିକ୍ରମ ବୁଧବାର (ଅଗଷ୍ଟ ୨୩) ସନ୍ଧ୍ୟା ୬.୪ ରେ ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ ଉପରେ ସପ୍ଟ ଅବତରଣ କରିଛନ୍ତି । ଚନ୍ଦ୍ରାୟାନ ୩ କୁ ୧୪ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୩ ରେ ଶ୍ରୀହାରିକୋଟାସ୍ଥିତ ସତୀଶ ଧାୱନ ମହାକାଶ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିଲା । ବିକ୍ରମ ଲାଣ୍ଡର୍ ଆଜି ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁରେ ଅବତରଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛନ୍ତି । ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ଆଶାବାଦୀ ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ -୩ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ପୂରଣ କରିବ ଯାହା ଚନ୍ଦ୍ରୟାନ-୨ ମିଶନ ମାଧ୍ୟମରେ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ।
