ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକାର କ୍ରନିକ ମାନସିକ ରୋଗ। ଏହି ରୋଗ ହେତୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବିବା, ବୁଝିବା ଏବଂ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରିବାର କ୍ଷମତା ହରାଆନ୍ତି।WHO ଅନୁଯାୟୀ, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରାୟ ୨.୪ କୋଟି ଲୋକ ଏହି ଗୁରୁତର ମାନସିକ ରୋଗରେ ପୀଡିତ ଥିବାବେଳେ ଭାରତରେ ଏହି ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୪୦ ଲକ୍ଷ।ଏହି ଆର୍ଟିକିଲରେ, ଆମେ ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ କ’ଣ ବିସ୍ତୃତ ଭାବରେ ଜାଣିବା? ଏହାର କାରଣ କ’ଣ, ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ଏବଂ ଏହାର ଚିକିତ୍ସା।
ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ କ’ଣ?
ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ହେଉଛି ଏକ ଗ୍ରୀକ୍ ଶବ୍ଦ ଯାହାର ଅର୍ଥ ବିଭାଜିତ ମନ। ଏହା ଏକ ମାନସିକ ରୋଗ ଯାହା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ମାନସିକ ବିକୃତି ବିଷୟରେ କହିଥାଏ। ଏହି ବ୍ୟାଧିରେ ପୀଡିତ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର କଥା ପ୍ରକାଶ କରିବାରେ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି।
ଏହି ରୋଗରେ ପୀଡିତ ବ୍ୟକ୍ତି ସବୁବେଳେ ଡ଼ରି ଡ଼ରି ରୁହନ୍ତି। ଏହି ରୋଗରେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ମୁହଁରେ ନିଜର ଭାବନା ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ନୁହଁନ୍ତି ଏବଂ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଚେହେରା ଏବଂ ମନ ମଧ୍ୟରେ ବହୁତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଥାଏ, କିଛି ଲୋକ ଭୁଲ ବୁଝିପାରନ୍ତି ଯେ ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ବିଭାଜିତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ବା ଏକାଧିକ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ବ୍ୟାଧି କିନ୍ତୁ ଏହା ନୁହେଁ।
ଏହି ରୋଗରେ ପୀଡିତ ଲୋକମାନେ ବିପଜ୍ଜନକ ନୁହଁନ୍ତି କିମ୍ବା କାହାରିକୁ କ୍ଷତି କରନ୍ତି ନାହିଁ। ସେମାନଙ୍କର ଆଚରଣ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ପରି, ଏହି ରୋଗରେ ପୀଡିତ ଲୋକମାନେ ଚିକିତ୍ସାକୁ ବିରୋଧ କରନ୍ତି। ସେମାନେ ବିଶ୍ବାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ ସେମାନଙ୍କର କୌଣସି ଅସୁବିଧା ଅଛି। ଏହି ରୋଗ ମୁଖ୍ୟତଃ ମସ୍ତିଷ୍କର ପ୍ରଥମ ଅଂଶ ଅର୍ଥାତ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟ ଲାବ ଏବଂ ମଧ୍ୟ ଭାଗକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥାଏ। ଏହି ଦୁଇଟି ଅଂଶରେ ରାସାୟନିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଛି ଯାହା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅସୁସ୍ଥ କରିଥାଏ। ଏହି ରୋଗରେ, ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଡୋପାମାଇନ୍ ସ୍ତର ବଢ଼ିଥାଏ ଏବଂ ଏହାର ପରିମାଣ ଅଗ୍ରଭାଗରେ କମିଯାଏ।
ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆର ଲକ୍ଷଣ
ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆର ଲକ୍ଷଣଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ। ଏଗୁଡ଼ିକରେ ସକରାତ୍ମକ ଲକ୍ଷଣ, ନକାରାତ୍ମକ ଲକ୍ଷଣ ଏବଂ ଅସଙ୍ଗଠିତ ଲକ୍ଷଣ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
୧. ସକରାତ୍ମକ ଲକ୍ଷଣ ବିଷୟରେ ଯଦି କଥା ହେବା, ତେବେ ବ୍ୟକ୍ତି ଏଥିରେ ଭ୍ରାନ୍ତି ପାଇଥାଆନ୍ତି। ପୀଡିତା ବାରମ୍ବାର ଭାବନ୍ତି ଯେ କେହି ତାଙ୍କୁ ମାରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ କେହି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରୁଛନ୍ତି। ଲୋକମାନେ ତାଙ୍କ ଖାଦ୍ୟରେ ବିଷ ମିଶାଇବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି। ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ଏହା ବ୍ୟତୀତ ହାଲୁଜିନେସନ୍ ସମସ୍ୟା ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ। ଅଜବ ଶବ୍ଦ ପୀଡିତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶୁଣାଯାଏ।
୨. ନକାରାତ୍ମକ ଲକ୍ଷଣରେ ରୋଗୀର ଭାବନା ପ୍ରାୟ ଶେଷ ହୋଇଯାଏ। ଏପରି ପରିବାରରେ ଯଦି କେହି ମରିଯାଏ, ତଥାପି ସେମାନେ କୌଣସି ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ନାହିଁ। ସାମାଜିକ ଭାବରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ମଧ୍ୟ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ନାହିଁ ରୋଗୀ। ଧୀରେ ଧୀରେ ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହିତ ପାରସ୍ପରିକ କ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ହୁଏ ଏବଂ ରୋଗୀ ଏକାକୀ ରହିବାକୁ ଲାଗିଲେ।
୩. ଅସଙ୍ଗଠିତ ଲକ୍ଷଣରେ, ରୋଗୀର କାର୍ଯ୍ୟର କୌଣସି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନଥାଏ। ସେ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଗୋଟିଏ କାର୍ଯ୍ୟ ଜାରି ରଖନ୍ତି। ବ୍ରସ୍ କରିବା କିମ୍ବା ସ୍ନାନ ଭଳି ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ଏପରି ରୋଗୀମାନେ ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ। ସେମାନେ ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ସେମାନଙ୍କ ପୋଷାକ ଖୋଲିଦିଅନ୍ତି। ଏହିପରି ରୋଗୀମାନେ ଘରର ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ପରିସ୍ରା ପାସ୍ କରିପାରିବେ। ମାସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କମ୍ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ ମଇଳା ଏବଂ ଏଥିରେ କିଛି ଫରକ ପଡ଼େ ନାହିଁ।
ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆର ଚିକିତ୍ସା
ଏହି ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ, ସାଇକୋଥେରାପି ଏବଂ ଥେରାପି ଅଧିବେଶନର ସାହାଯ୍ୟ ନିଆଯାଇପାରେ। ସାଇଜୋଫ୍ରେନିଆର ଲକ୍ଷଣକୁ ଭଲ କରିବାରେ ସାଇକୋଲୋଜିକାଲ କାଉନସେଲିଂ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଅନେକ ଥର ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ରୋଗୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଔଷଧ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି, ଯାହା ରୋଗୀର ଅବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଦିଆଯାଏ।
