ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଭାରତରେ ୱାକଫ୍ ର ଧାରଣା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ, ଯାହା ପ୍ରାୟତଃ ଆଇନଗତ ଲଢ଼େଇ, ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଏବଂ ବିବାଦର ୱେବରେ ଫସି ରହିଥାଏ । ମୋଦୀ ସରକାର ଆଣିଥିବା ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ପରେ ଏହା ଉପରେ ବିତର୍କ ପୁଣି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଇସଲାମିକ୍ ଆଇନରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ରହିଥିବା ୱାକଫ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ କେବଳ ଭାରତରେ ଧାର୍ମିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ ଗତିଶୀଳତା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇ ନାହିଁ, ବରଂ ଜମି ମାଲିକାନା ଏବଂ ଶାସନ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ତୃତୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ୱାକଫ ଆକ୍ଟରେ ବିଜେପିର ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସଂଶୋଧନ ୱାକଫ ସମ୍ପତ୍ତିର ଅପବ୍ୟବହାର ଏବଂ ପରିମାଣକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ୱାକଫ୍ କ’ଣ? ଏହାକୁ କିପରି ଅପବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି ଏବଂ ବିଜେପିର ସଂସ୍କାର ୱାକଫ୍ ଦୃଶ୍ୟପଟ୍ଟକୁ କିପରି ବଦଳାଇ ପାରିବ?
ୱାକଫ୍ କ’ଣ?
ୱାକଫ୍ ଇସଲାମିକ୍ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଧାର୍ମିକ କିମ୍ବା ପରୋପକାରୀ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଗୁଣକୁ ବୁଝାଏ । ଯେଉଁଥିରେ ସମ୍ପତ୍ତି ଧାର୍ମିକ କିମ୍ବା ପରୋପକାରୀ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ୱାକଫ୍ ହେଉଛି ଏକ ଆରବୀ ଶବ୍ଦ । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏହା ଇଶ୍ୱରଙ୍କ ନାମରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଜିନିଷ ବା ଦାନ ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଅର୍ଥ ଥରେ ଏକ ସମ୍ପତ୍ତି ୱାକଫ୍ ଭାବରେ ଡିଜାଇନ୍ ହୋଇଗଲେ, ଏହାକୁ ବିକ୍ରୟ କିମ୍ବା ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ, ଏହା ଚିରସ୍ଥାୟୀ ଟ୍ରଷ୍ଟରେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ରହିଥାଏ । କୁହାଯାଏ ଯେ ଏହି ସମ୍ପତ୍ତି ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଲ୍ଲାଙ୍କ ନାମରେ ଅଛି। ଯେହେତୁ ୱାକଫ୍ ଗୁଣଗୁଡିକ ଆଲ୍ଲାହାଙ୍କ ନିକଟରେ ଦିଆଯାଇଥାଏ, ଶାରୀରିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏକ ସଂସ୍ଥାର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ, ୱାକଫ୍ ପରିଚାଳନା କିମ୍ବା ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ୱାକଫ୍ କିମ୍ବା କିଛି ଦକ୍ଷ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏକ ‘ମୁଟାୱାଲୀ’ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
ସୌଜନ୍ୟ – ୱାନଇଣ୍ଡିଆ
ୱାକଫ୍ କିପରି ହଜାର ଗୁଣ ପାଇଁ ଦାବି କରିପାରିବ?
ୱାକଫକୁ ଘେରି ରହିଥିବା ଏକ ପ୍ରାଥମିକ ବିବାଦ ହେଉଛି ଏହାର ପରିସର ମଧ୍ୟରେ ବହୁ ପରିମାଣର ସମ୍ପତ୍ତି । ସମଗ୍ର ଭାରତରେ, ହଜାର ହଜାର ସମ୍ପତ୍ତି – ଘରୋଇ ଜମି ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପ୍ରାଇମ ସହରୀ ରିଏଲ୍ ଇଷ୍ଟେଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ – ୱାକଫ୍ ଭାବରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଛି, ପ୍ରାୟତଃ ସଠିକ୍ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟେସନ୍ କିମ୍ବା ଯାଞ୍ଚ ବିନା । ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲୋକମାନେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ପତ୍ତି ୱାକଫ୍ ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କର ଜାଣତ କିମ୍ବା ସମ୍ମତି ବିନା ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଛି, ଯାହା ମାଲିକାନା ଉପରେ ଆଇନଗତ ଯୁଦ୍ଧର କାରଣ ହୋଇଛି । ଏହି ଦାବିଗୁଡିକର ପରିସର ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ବିସ୍ତାର ହୋଇ ଇସଲାମିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଜମି ଦଖଲ ପାଇଁ ଅପବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା ନେଇ ଚିନ୍ତା ବଢ଼ାଇଛି।
ୱାକଫ୍ ଜମି କିପରି ବ୍ୟବସାୟିକ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି :
ବିବାଦର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହେଉଛି ୱାକଫ ଜମିର ବ୍ୟବସାୟିକ ବ୍ୟବହାର। ୱାକଫ୍ ପରୋପକାରୀ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏହା ଅନେକ ଲାଭ-ଚାଳିତ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ୱାକଫ୍ ଜମିଗୁଡିକ ବ୍ୟବସାୟିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥାକୁ ଲିଜ୍ ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଦାନକାରୀ ଅନୁଦାନ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜମିଗୁଡିକ ରାଜସ୍ୱ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଉଦ୍ୟୋଗରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି । ୱାକଫ ଜମିର ଏହି ବାଣିଜ୍ୟିକ ବ୍ୟବହାର ବିଶେଷ ଭାବରେ ହିନ୍ଦୁ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରୋଧ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି, ଯେଉଁମାନେ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ଦାନକାରୀ ଅନୁଦାନର ଧାରଣାକୁ କ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ବାହାନାରେ ଅଯଥା ଧନ ସଂଗ୍ରହକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ। ତେବେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥା ବ୍ୟବସାୟିକ ଲାଭ ପାଇଁ ୱାକଫର ଅପବ୍ୟବହାରକୁ ରୋକିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଏହି ବିଲ୍ ସମର୍ଥକମାନେ ଯୁକ୍ତି କରିଛନ୍ତି।
ସୌଜନ୍ୟ – ୱାନଇଣ୍ଡିଆ
ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍: ସଂସ୍କାର ପାଇଁ ବିଜେପିର ଉଦ୍ୟମ :
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ବିଜେପି ସରକାର ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ୱାକଫ ଆକ୍ଟରେ ସଂଶୋଧନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛନ୍ତି। ୱାକଫ୍ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ କଡା ନିୟମ ଲାଗୁ କରିବା, ସ୍ୱଚ୍ଛତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ୱାକଫ୍ ଗୁଣଗୁଡିକର ଅପବ୍ୟବହାରକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି । ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ୱାକଫ ଜମିର ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଏକ ଅଧିକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା । ଏହା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ହେଉଛି ଯେ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛନ୍ତି । ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲରେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସଂସ୍କାରକୁ ଅନେକ ଇସଲାମ ସଂଗଠନ ଦୃଢ଼ ବିରୋଧ କରିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ବିଲ୍ ସେମାନଙ୍କର ଧାର୍ମିକ ଅଧିକାର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ। ତେବେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥା ବ୍ୟବସାୟିକ ଲାଭ ପାଇଁ ୱାକଫର ଅପବ୍ୟବହାରକୁ ରୋକିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଏହି ବିଲ୍ ସମର୍ଥକମାନେ ଯୁକ୍ତି କରିଛନ୍ତି।
୨୦୨୪ ସଂଶୋଧନ ପରେ କ’ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ?
ଯଦି ପ୍ରସ୍ତାବିତ ୱାକଫ୍ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ପାରିତ ହୁଏ, ତେବେ ଭାରତରେ ୱାକଫ୍ ସମ୍ପତ୍ତି ପରିଚାଳନା ପଦ୍ଧତିରେ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇପାରେ । ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି ୱାକଫଗୁଡିକ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତିର ଦାନ ଯାଞ୍ଚ କରିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିବା, ଯାହା ଦ୍ୱାରା କେବଳ ବୈଧ ସମ୍ପତ୍ତି ୱାକଫ ଅଧୀନରେ ପଞ୍ଜିକୃତ ହେବା ନିଶ୍ଚିତ ହେବ । ୱାକଫ ବୋର୍ଡରେ ଥିବା ମହିଳାମାନେ । ୱାକଫ ଜମିଗୁଡିକର ବ୍ୟବସାୟିକ ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ଏହି ବିଲ୍ କଡା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ମଧ୍ୟ କରିବ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଲାଭ-ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସମ୍ପତ୍ତି ଲିଜ୍ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯିବ। ଏଥିସହ ୱାକଫ ବୋର୍ଡରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ବଢ଼ାଇବାକୁ ମୋଦୀ ସରକାର ଆଗ୍ରହୀ ଅଟନ୍ତି, ଯାହା ପ୍ରାୟତଃ ପରିଚାଳନା ଏବଂ ଦୁର୍ନୀତି ଅଭିଯୋଗରେ ଆସିଥିଲା। ଏହି ସଂଶୋଧନଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ଏବଂ ନ୍ୟାୟର ଆବଶ୍ୟକତା ସହିତ ଧାର୍ମିକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅଧିକାରକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।
କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ପ୍ରାଇମ ଏଭାକ୍ୟୁ ପ୍ରପର୍ଟିଜ୍ ୱାକଫରେ ରୂପାନ୍ତର :
କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ସମାଲୋଚକମାନେ ପ୍ରମୁଖ ବିସ୍ଥାପିତ ସମ୍ପତ୍ତି – ବିଭାଜନ ସମୟରେ ଯେଉଁମାନେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଛାଡି ଦିଆଯାଇଥିବା ଜମିକୁ ୱାକଫରେ ପରିଣତ କରିବାରେ ଏହାର ଭୂମିକାକୁ ସୂଚିତ କରିଛନ୍ତି। ସଂଖ୍ୟା କିମ୍ବା ପ୍ରତୀକ ସହିତ ଅକ୍ଷର ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରି। ଭୋଟ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ରାଜନୀତିରେ ଜମି ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରିବାର କଂଗ୍ରେସ ପାର୍ଟିର ଇତିହାସ ଅନେକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତିକ୍ତତା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସଂସ୍କାର ଆଣିବାକୁ ଦାବି ହେଉଛି।
ସୌଜନ୍ୟ – ୱାନଇଣ୍ଡିଆ
ୱାକଫରେ କୌଣସି ମହିଳା, ଆଗା ଖାନି ଏବଂ ବୋହରା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ନାହିଁ :
ୱାକଫ୍ ର ଅନ୍ୟ ଏକ ବିବାଦୀୟ ଦିଗ ହେଉଛି ଏହାର ବହିଷ୍କାର ପ୍ରକୃତି । ୱାକଫ୍ ବୋର୍ଡ, ଯାହା ଏହି ସମ୍ପତ୍ତିଗୁଡିକର ପରିଚାଳନାକୁ ତଦାରଖ କରେ, ମହିଳା, ଆଗା ଖାନି ଏବଂ ବୋହରା ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଭାଗ ନେବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ ନାହିଁ । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆଗା ଖାନି ଏବଂ ବୋହରା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକଙ୍କୁ ସୁନ୍ନି ୱାକଫ ବୋର୍ଡରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।
ବିଶେଷ ଉଲ୍ଲେଖ: ସରକାରଙ୍କୁ ପଠାଯାଇଥିବା ଇମେଲ
ପ୍ରସ୍ତାବିତ ୱାକଫ ସଂସ୍କାରକୁ ନେଇ ସାରା ଦେଶରେ ହିନ୍ଦୁ ସଂଗଠନ ପକ୍ଷରୁ ଏକ ଜବାବ ଦିଆଯାଇଛି। ସରକାରଙ୍କୁ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଇମେଲ ପଠାଯାଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଆଗକୁ ନିଆଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି। ଏହି ଇମେଲଗୁଡିକ ୱାକଫ ପରିଚାଳନାରେ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ପାଇଁ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି । ୱାକଫ ଜମିର ଅପବ୍ୟବହାରକୁ ରୋକିବା ଏବଂ ସମସ୍ତ ନାଗରିକଙ୍କ ଅଧିକାର ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି ବୋଲି ହିନ୍ଦୁ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସଂସ୍କାର ପାଇଁ ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନ ଦର୍ଶାଇ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସରକାର ଦଶ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଇମେଲ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି।
ନିଷ୍କର୍ଷ :
ଭାରତରେ ୱାକଫ ଉପରେ ବିତର୍କ କେବଳ ଏକ ଆଇନଗତ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନୁହେଁ, ଏହା ଦେଶରେ ବ୍ୟାପକ ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ଗତିଶୀଳତାର ପ୍ରତିଫଳନ ଅଟେ। ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ଅପବ୍ୟବହାରକୁ ରୋକିବା, ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା ଦିଗରେ ଏକ ସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପକୁ ଦର୍ଶାଉଛି। ତେବେ ଏହି ବିଲ୍ର ବିରୋଧ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ନିରପେକ୍ଷ ଶାସନ ପାଇଁ ବିଜେପିର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଏବଂ ଭାରତର ସାଂସ୍କୃତିକ ତଥା ଧାର୍ମିକ ଅଖଣ୍ଡତାକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ସଂସ୍କାର ଆଣିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନକୁ ସ୍ୱାଗତ କରାଯାଇଛି।
