ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ତାର ଭିତ୍ତିଭୂମକୁ ସୁଦୃଢ କରିବା ପାଇଁ ପୁରୁଣା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରୁଛି। ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ପରିସ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନତା, ଆଧୁନିକୀକରଣ ଏବଂ ରେଳ ଟ୍ରାକର ବିଦ୍ୟୁତୀକରଣ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହାର ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଏବଂ ବିସ୍ତୃତ ଯୋଜନା ସହିତ, ରେଳବାଇ ଅନେକ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ହାସଲ କରୁଛି। ଯଦି ଆପଣ ଜାଣି ନାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ଜାଣନ୍ତୁ ଏହି ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇକୁ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏରେ ପରିଣତ କରିଛି। ତଥାପି, ଭାରତୀୟ ରେଳ ନେଟୱାର୍କରେ ଯାତ୍ରା କରୁଥିବା ଯାତ୍ରୀମାନେ ନିଶ୍ଚୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଆପଣ କେବେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଛନ୍ତି କି ଆମର ଟ୍ରେନ୍ ଯେଉଁ ଟ୍ରାକ ଦେଇ ଯାଆନ୍ତି ସେହି ଟ୍ରାକରେ କିଛି ରୂପା ରଙ୍ଗର ବାକ୍ସ ଲଗାଯାଇଥାଏ? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ବାକ୍ସଗୁଡ଼ିକ ରେଳବାଇ ଟ୍ରାକରେ କାହିଁକି ଲଗାଯାଇଥାଏ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ?
ରେଳ ଟ୍ରାକରେ ଥିବା ରୂପା ବାକ୍ସଗୁଡ଼ିକ ଆଲୁମିନିୟମରେ ତିଆରି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ସଲ୍ କାଉଣ୍ଟର ବକ୍ସ କୁହାଯାଏ। ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାରଣ ଏବଂ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ ରେଳ ଟ୍ରାକରେ ଆକ୍ସଲ୍ କାଉଣ୍ଟର ବକ୍ସ ସ୍ଥାପନ କରିଥାଏ। ରେଳ ଟ୍ରାକରେ ସ୍ଥାପିତ ଆକ୍ସଲ୍ କାଉଣ୍ଟର ବକ୍ସଗୁଡ଼ିକ ସାମ୍ନା ଟ୍ରାକରେ ଯାଉଥିବା ଟ୍ରେନଗୁଡ଼ିକର ଚକ କିମ୍ବା ଆକ୍ସଲ୍ ସଂଖ୍ୟା ଗଣନା କରିଥାଏ। ଏହି ବକ୍ସଗୁଡ଼ିକର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି କୌଣସି କୋଚ୍ ଟ୍ରେନ୍ ଠାରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇନାହିଁ କି ନାହିଁ ତାହା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା। ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଲେ, ସିଗନାଲକୁ ଲାଲ କରିହେବ ଏବଂ ଏକ ବଡ଼ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ଏଡାଇବା ପାଇଁ ଟ୍ରେନକୁ ଅଟକାଇହେବ। ଏହା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ ଯେ ଆକ୍ସେଲ କାଉଣ୍ଟର ବକ୍ସରେ ଟ୍ରେନର ଟ୍ରାକ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ଏକ ଡିଭାଇସ୍ ଥାଏ। ଏହି ବାକ୍ସ ଟ୍ରେନର ବଗିର ଚକଗୁଡ଼ିକୁ ସମାନ ରଖେ।
ଯେତେବେଳେ ଏକ ଟ୍ରେନ୍ ଅତିକ୍ରମ କରେ, ଏକ ଆକ୍ସଲ୍ କାଉଣ୍ଟର ବକ୍ସରେ ଏକ ଡିଭାଇସ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଚକ ସଂଖ୍ୟା ରେକର୍ଡ କରାଯାଏ। ଟ୍ରାକ୍ ଉପରେ ପ୍ରତି 3 ରୁ 5 କିଲୋମିଟରରେ ଏହି ରୂପା ବାକ୍ସଗୁଡ଼ିକ ଲଗାଯାଇଥାଏ। ଟ୍ରେନ୍ ଏହାର ଚକ ଗଣନା କରିବା ସମୟରେ, ବାକ୍ସ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବାକ୍ସକୁ ତଥ୍ୟ ପଠାଏ। ଯଦି ପରବର୍ତ୍ତୀ ବାକ୍ସ ପୂର୍ବ ବାକ୍ସ ଅପେକ୍ଷା କମ୍ ଚକ ଗଣନା କରେ, ତେବେ ଧରିନିଆଯାଏ ଯେ ଏକ କୋଚ୍ ଅଲଗା ହୋଇଯାଇଛି କିମ୍ବା ଲାଇନଚ୍ୟୁତ ହୋଇଛି। ଏପରି କ୍ଷେତ୍ରରେ, ପରବର୍ତ୍ତୀ ବାକ୍ସ ତୁରନ୍ତ ସିଗନାଲକୁ ଲାଲ କରିଦିଏ, ଟ୍ରେନକୁ ଅଟକାଇଦିଏ ଏବଂ ଦୁର୍ଘଟଣା ବିଷୟରେ ବିଭାଗକୁ ସତର୍କ କରାଏ। ତା’ପରେ ରେଳ ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା ଅଧିକ ତଦନ୍ତ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ।
