ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସମାଜର ଅପରାଧୀ ମାନଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ଜେଲଦଣ୍ଡ ଦେଇଥାଏ । ଜେଲରେ ଥିବା କଏଦୀମାନଙ୍କ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଜୀବନଯାପନ ପାଇଁ ଅନେକ କଠୋର ନିୟମ ଅଛି । ଯାହାକୁ ଅନୁସରଣ କରିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଥାଏ । ଆପଣ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଅନେକ ଫିଲ୍ମରେ ଦେଖିଥିବେ ଯେ ଜେଲର ଅନ୍ତେବାସୀଙ୍କୁ ପୋଷାକ ସମାନ ରଙ୍ଗରେ ଥାଏ । ଜେଲରେ ଥିବା କଏଦୀମାନେ ଧଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିଥାନ୍ତି । ଏହା ନୁହେଁ ଯେ ଏହି ସବୁ କେବଳ ଫିଲ୍ମରେ ହୋଇଥାଏ, ବାସ୍ତବରେ କଏଦୀମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସମାନ ପୋଷାକ ଦିଆଯାଏ । ଏହା ପଛର କାରଣ କ’ଣ ବୋଧହୁଏ ବହୁତ କମ୍ ଲୋକ ଜାଣିଥିବେ? କଏଦୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ଡ୍ରେସ୍ କାହିଁକି ମନୋନୀତ ହେଲା? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ।
କଏଦୀମାନଙ୍କୁ ଏପରି ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବାକୁ ଦିଆଯିବାର କାରଣ ଇତିହାସ ସହିତ ଜଡିତ । କୁହାଯାଏ ଯେ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆମେରିକାରେ ଆବୁର୍ନ ପ୍ରଣାଳୀ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଯେଉଁଥିରେ ଜେଲ ଓ ସେଠାରେ ରହୁଥିବା କଏଦୀମାନେ କିଛି ନୂତନ ନିୟମ ଯୋଡିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ଆଧୁନିକ ଜେଲ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅଧୀନରେ ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ଧୂସର-କଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଷ୍ଟ୍ରାଇପ୍ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ କଏଦୀମାନଙ୍କୁ ଏହି ପ୍ରକାରର ପୋଷାକ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଏ, ଯାହାଫଳରେ ସେମାନେ ଅନୁଶାସନ ପାଇପାରିବେ । ଧୂସର-କଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ମଧ୍ୟ ଲଜ୍ଜାର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା, ଯାହାଫଳରେ ଅପରାଧୀମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଅପରାଧ ପାଇଁ ଅନୁତାପ କରିପାରିବେ । କିନ୍ତୁ, ଯେତେବେଳେ କଏଦୀମାନଙ୍କ ମାନବିକ ଅଧିକାରର ବିଷୟ ରଖାଗଲା, ସେତେବେଳେ ଲଜ୍ଜାର ପ୍ରତୀକ ବିଷୟ ହଟାଗଲା ।
ଧଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ଦେବା ପଛରେ ଗୋଟିଏ କାରଣ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହି ରଙ୍ଗ କମ୍ ଉତ୍ତାପ ଅନୁଭବ କରେ । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ କଏଦୀମାନଙ୍କୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଅଧିକ ଅସୁବିଧା ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହା ସହିତ, ଧଳା ରଙ୍ଗ ଦୂରରୁ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୁଏ । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଯଦି କଏଦୀ କେବେ ଜେଲରୁ ଫେରାର ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ମଧ୍ୟ, ରାତିରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଦୂରରୁ ଦେଖିହୁଏ ।
ଏହା ପରେ ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପୋଷାକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା ଓ କଳା-ଧଳା ପୋଷାକ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ପୋଷାକ କେବଳ ସେହି କଏଦୀମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଏ, ଯାହାର ଦଣ୍ଡ ସ୍ଥିର ହୋଇ ସାରିଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କଏଦୀମାନେ କେବଳ ସାଧାରଣ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତି ।
ଅବଶ୍ୟ, ଏହା ନୁହେଁ ଯେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଜେଲରେ ଥିବା ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସମାନ ପୋଷାକ ଅଛି । କଏଦୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେଶର ନିଜସ୍ୱ ଅଲଗା ଡ୍ରେସ କୋଡ୍ ଅଛି । ଯଦି ଆମେ ଭାରତର ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରୁ, ତେବେ ବ୍ରିଟିଶ ସମୟରୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କ ଏପରି ପୋଷାକର ଧାରା ଚାଲିଛି ।
ଏହା ସତ୍ୟ ଯେ ଜଣେ ମଣିଷକୁ ତା’ର ଅପରାଧ ପାଇଁ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଜେଲ ଦଣ୍ଡ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଜେଲରେ ସେମାନଙ୍କର ମାନବିକ ଅଧିକାରର ମଧ୍ୟ ଯତ୍ନ ନିଆଯାଇଥାଏ । କଏଦୀମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଜେଲରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସୁବିଧା ଦିଆଯାଏ ଓ ସେମାନଙ୍କର ମାନସିକ ଅବସ୍ଥାର ଯତ୍ନ ନିଆଯାଏ । ଆପଣ ଜେଲରେ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଧାର୍ମିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ବିଷୟରେ ଆପଣ ଶୁଣିଥିବେ, କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ଜେଲରେ ଦୋକାନ ମଧ୍ୟ ଥାଏ, ଯେଉଁଠାରୁ କଏଦୀମାନେ ଜିନିଷ କିଣି ପାରନ୍ତି । ହଁ ଆଜ୍ଞା, ବନ୍ଦୀମାନେ ଜେଲ୍ ଦୋକାନରୁ ଜିନିଷ କିଣନ୍ତି ଓ ଏଥିପାଇଁ ସେମାନେ ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାନ୍ତି ।
