ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଆମେରିକା ତାର ସେନା ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଶେଷ କରିବାର ଦୁଇ ସପ୍ତାହ ପୂର୍ବରୁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ତାଲିବାନ କ୍ଷମତା ଦଖଲ କରିଥିଲା । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ ଆମେରିକା ଏବଂ ଏହାର ସହଯୋଗୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତାଲିମପ୍ରାପ୍ତ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସେନା ତାଲିବାନ ଆଗରେ ହାତ ଟେକି ଦେଇଥିଲା । ଯାହାଦ୍ୱାରା ତାଲିବାନ ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଆକ୍ରମଣ କରି କିଛି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରମୁଖ ସହରକୁ କାବୁ କରିଥିଲେ ।
ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ବର୍ତ୍ତମାନ କ’ଣ ଘଟୁଛି?
୧୯୯୦ ଦଶକର ଶେଷ ଭାଗରେ ଦେଶ ଚଲାଇଥିବା ତାଲିବାନ ପୁଣିଥରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ନେଇଛି । ୨୦୦୧ରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଉପରେ ଆମେରିକାର ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଆକ୍ରମଣ ତାଲିବାନ ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କୁ କ୍ଷମତାରୁ ହଟାଇ ଦେଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ କେବେ ବି ଛାଡି ନଥିଲେ । ନିକଟ ଅତୀତରେ ସେମାନେ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ବୋମା ଆକ୍ରମଣ କରିବା ପରେ ୨୦ ବର୍ଷ ଧରି ଦେଶ ଚଳାଇଥିବା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସମର୍ଥିତ ସରକାର ଭୁଶୁଡି ପଡିଥିଲା । ଭବିଷ୍ୟତକୁ ଭୟ କରି ତାଲିବାନର ଅକ୍ତିଆର ପରେ ସମସ୍ତ ବିମାନ ବନ୍ଦରରେ ଲୋକଙ୍କ ଭିଡ଼ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି ଯାହା ଦେଶ ବାହାରକୁ ଯିବାର ଗୋଟିଏ ରାସ୍ତା ।
ଲୋକମାନେ କାହିଁକି ଦେଶ ଛାଡି ପଳାଉଛନ୍ତି?
ସେମାନେ ଚିନ୍ତିତ ଅଛନ୍ତି ଯେ, ଦେଶ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଆସିପାରେ କିମ୍ବା ତାଲିବାନ ଆମେରିକୀୟ ସରକାରଙ୍କ ସହ କାମ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ବିରୋଧରେ ପ୍ରତିଶୋଧ ଆକ୍ରମଣ କରିପାରେ । ଅନେକେ ମଧ୍ୟ ଭୟ କରୁଛନ୍ତି ଯେ, ୧୯୯୬ ରୁ ୨୦୦୧ ତାଲିବାନ ଶାସନ ବେଳେ ଲାଗୁ ହୋଇଥିବା କଠୋର ନିୟମକୁ ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର କରିବେ । ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସ୍କୁଲ ଯିବା କିମ୍ବା ଘର ବାହାରେ କାମ କରିବାକୁ ବାରଣ କରାଯିବ । ସେମାନଙ୍କୁ ସର୍ବଦଳୀୟ ବୁର୍ଖା ପିନ୍ଧିବାକୁ ପଡିବ ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ବାହାରକୁ ଯାଆନ୍ତି ପୁରୁଷ ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କ ସହିତ ଯିବା ଆସିବା କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ବିଦେଶୀ ସଙ୍ଗୀତରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲାଗିବ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ୱାଧିନତା ରହିବନି । ତାଲିବାନ ନିଜକୁ ନିକଟ ଅତୀତରେ ଏକ ମଧ୍ୟମ ଶକ୍ତି ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛି ଏବଂ କହିଛି ଯେ ସେମାନେ ଏହାର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବେ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସେହି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଉପରେ ସନ୍ଦେହ କରୁଛନ୍ତି ।
କାହିଁକି ତାଲିବାନ୍ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଉପରେ ଅକ୍ତିଆର କରୁଛନ୍ତି?
ସମ୍ଭବତ ଆମେରିକାର ସେନା ଏହି ମାସ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି । ଆମେରିକା ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି ଆଫଗାନିସ୍ତାନରୁ ଏହାର ଦୀର୍ଘତମ ଯୁଦ୍ଧରୁ ବାହାରକୁ ଯିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି ।
ଆମେରିକୀୟ ସେନା ଯେତେବେଳେ ଅଲ-କାଏଦାକୁ ମୂଳୋତ୍ପାଟନ କରିବାକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ, ତାର କିଛି ମାସ ମଧ୍ୟରେ ତାଲିବାନକୁ ବହିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ଯେବେ ତାଲିବାନ ଦ୍ୱାରା ୯/୧୧ ଆକ୍ରମଣର ଆୟୋଜନ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ବାରମ୍ବାର ଯୁଦ୍ଧ ଦ୍ୱାରା ପରାଜିତ ହୋଇଥିବା ଦେଶକୁ ପୁନଃ ଅକ୍ତିଆର କରିବା ଅଧିକ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ପ୍ରମାଣିତ ହେଲା । ଆମେରିକାର ସେନା ଆଫଗାନିସ୍ତାନରୁ ଇରାକକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହେବା ଦେଖି ତାଲିବାନ ପୁନର୍ଗଠନ କରିବାକୁ ଲାଗିଲା ଏବଂ ନିକଟ ଅତୀତରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଅନେକ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଦଖଲ କଲା ।
ଗତ ବର୍ଷ ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡୋନାଲ୍ଡ ଟ୍ରମ୍ପ ତାଲିବାନ ସହ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିବାକୁ ଯୋଜନା ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଆମେରିକାର ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନକୁ ସୀମିତ ରଖିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜୋ ବିଡେନ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ସମସ୍ତ ସେନା ଆଫଗାନିସ୍ତାନରୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାର ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ଆଫଗାନିସ୍ତାନରୁ ଆମେରିକାର ସେନା ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଅନ୍ତିମ ସମୟସୀମା ପାଖେଇ ଆସୁଥିବାରୁ ସୁଯୋଗ ନେଇ ତାଲିବାନ ସହର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରି ଗୋଟିଏ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ସହର ଦଖଲ କାରି ଚାଲିଲା ।
ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସୁରକ୍ଷା ବଳ କାହିଁକି ଥଣ୍ଡା ପଡ଼ିଗଲା?
ତେବେ ଏହାର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତର ହେଉଛି ଦୁର୍ନୀତି । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀକୁ ତାଲିମ ଏବଂ ସଜାଇବା ପାଇଁ ଆମେରିକା ଏବଂ ଏହାର ନାଟୋ ସହଯୋଗୀମାନେ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସମର୍ଥିତ ସରକାର ଦୁର୍ନୀତିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲେ । କମାଣ୍ଡୋମାନେ ସମ୍ବଳକୁ ଛଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାକୁ ଅତିରିକ୍ତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଭୂମି ଉପରେ ଥିବା ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଗୁଳି, ସାମଗ୍ରୀ, ଖାଦ୍ୟ ଅଭାବ ରହିଥିଲା ।
ଯେତେବେଳେ ଆମେରିକାର ବାଟ ବାହାରକୁ ଯାଉଥିବାର ସ୍ପଷ୍ଟ ହେଲା ସେତେବେଳେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସେନାର ମନୋବଳ ଆହୁରି ହ୍ରାସ ପାଇଲା । ଏହାଦେଖି ନିକଟ ଅତୀତରେ ତାଲିବାନ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଅଗ୍ରଗତି କଲାବେଳେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସମଗ୍ର ୟୁନିଟ୍ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କଲା ଏବଂ କାବୁଲ ସହ ଅନ୍ୟ ବଡ଼ ବଡ଼ ପ୍ରଦେଶ ବିନା ଯୁଦ୍ଧରେ ହାର ମାନିଯାଇଥିଲେ ।
ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ସହିତ କ’ଣ ହେଲା?
ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦେଶରୁ ପଳାୟନ କରିଛନ୍ତି । ତାଲିବାନ ସାରା ଦେଶରେ ଘୂରି ବୁଲୁଥିବାରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆଶରଫ ଘାନି ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟରେ କିଛି ବିବୃତ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ରବିବାର ଦିନ ତାଲିବାନମାନେ ରାଜଧାନୀରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ସେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଛାଡି କହିଥିଲେ ଯେ ଅଧିକ ରକ୍ତପାତ ନହେବା ପାଇଁ ସେ ବିଦାୟ ନେଇଛନ୍ତି । ସେ କେଉଁଆଡେ ଗଲେ ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ ।
ଲୋକମାନେ କାହିଁକି ଆଫଗାନିସ୍ତାନକୁ ସାଇଗନର ପତନ ସହିତ ତୁଳନା କରୁଛନ୍ତି?
୧୯୭୫ ରେ ଉତ୍ତର ଭିଏତନାମ ସୈନ୍ୟବାହିନୀକୁ ସାଇଗନର ପତନ ଭିଏତନାମ ଯୁଦ୍ଧର ସମାପ୍ତିକୁ ଚିହ୍ନିଟ କରିଥିଲା । ହଜାର ହଜାର ଆମେରିକୀୟ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଭିଏତନାମ ସହଯୋଗୀମାନେ ହେଲିକପ୍ଟରରେ ସହରରୁ ବିମାନ ଉଡ଼ାଣ ପରେ ଏହା ପରାଜୟର ଏକ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରତୀକ ପାଲଟିଗଲା । ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ଆଣ୍ଟୋନି ବ୍ଲିଙ୍କେନ୍ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସହ ହୋଇଥିବା କୈଣସି ତୁଳନାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ସାଇଗନ୍ ନୁହେଁ ।
ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କ’ଣ ହେବ?
ଏହା ବର୍ତ୍ତମାନ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ । ତାଲିବାନ କହିଛି ଯେ, ସେମାନେ ଅନ୍ୟ ଦଳ ସହିତ ଏକ “ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ, ଇସଲାମିକ ସରକାର” ଗଠନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି । ସେମାନେ ପୂର୍ବତନ ସରକାରର ନେତାଙ୍କ ସମେତ ବରିଷ୍ଠ ରାଜନେତାଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରୁଛନ୍ତି । ଇସଲାମିକ ନିୟମ ଲାଗୁ କରିବାକୁ ସେମାନେ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସାଧାରଣ ଜୀବନ ଫେରିବା ପାଇଁ ସେମାନେ ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ ପରିବେଶ ଯୋଗାଇ ଦେବେ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ତାଲିବାନକୁ ଅବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଏବଂ ଭୟ କରନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କ ଶାସନ ହିଂସାତ୍ମକ ଏବଂ ଦଳିତ ହେବ । ଲୋକଙ୍କୁ ଚିନ୍ତିତ କରୁଥିବା ଗୋଟିଏ ସଙ୍କେତ ହେଉଛି ଯେ, ସେମାନେ ଦେଶର ନାମକୁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଇସଲାମିକ୍ ଏମିରେଟ୍ ନାମକରଣ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ସେମାନେ ଶେଷ ଥର ଶାସନ କରିବା ସମୟରେ ଏହାକୁ ରଖିଥିଲେ ।
