ଇସ୍ଲାମ୍ବାଦ୍: ପାକିସ୍ତାନ ଏକମାତ୍ର ଏସୀୟ ଦେଶ ହୋଇପାରିଛି ଯାହାକୁ ଏକ “କ୍ଷମତାସୀନ ଶାସନ” ରେ ଅବନତି କରାଯାଇଛି, ଇକୋନୋମିଷ୍ଟ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ୟୁନିଟ୍ (ଇଆଇୟୁ) ଡେମୋକ୍ରାସି ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ୨୦୨୩ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, “ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଏବଂ ଏସିଆ” ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଯେକୌଣସି ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଅବନତି ପଞ୍ଜିକରଣ କରିଛି। ରିପୋର୍ଟରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ, ଏହା ଏକ ହାଇବ୍ରିଡ୍ ଶାସନରୁ ଏକ “କ୍ଷମତାସୀନ ଶାସନ”କୁ ପୁନଃବିଭାଗ କରାଯାଇଛି। ଇଆଇୟୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସୂଚକାଙ୍କ ୧୬୫ ସ୍ୱାଧୀନତା ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ଦୁଇଟି ଅଞ୍ଚଳରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଏକ ସ୍ନାପସଟ୍ ପ୍ରଦାନ କରେ। ସୂଚକାଙ୍କରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା ୨୮ ଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରୁ ୧୫ଟି ସେମାନଙ୍କ ସ୍କୋରରେ ହ୍ରାସ ରେକର୍ଡ କରିଛି ଏବଂ କେବଳ ଆଠଟି ଉନ୍ନତି ପଞ୍ଜିକୃତ ହୋଇଛି। ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ଜିଓ ନ୍ୟୁଜ୍ ଅନୁଯାୟୀ, ଇଆଇୟୁ ଡେମୋକ୍ରାସି ଇଣ୍ଡେକ୍ସରେ ପାକିସ୍ତାନର ସ୍କୋର ୦.୮୮ ହ୍ରାସ ହୋଇ ୩.୨୫ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଏଥିସହ, ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଏବଂ ସରକାରୀ ଅସହଯୋଗ ସହିତ ପାକିସ୍ତାନରେ ନ୍ୟାୟପାଳିକାକୁ କଡାକଡି କରାଯାଇଛି।
୨୦୦୮ ପରଠାରୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସୂଚକାଙ୍କରେ ଦେଶର ସ୍କୋର ୪ରୁ ଅଧିକ ରହିଥିଲା, ତଥାପି, ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏହାର ସ୍କୋର ୩.୨୫ କୁ ଖସି ଆସିଥିଲା ଜେତେବେଳେ ପାର୍ଟି (ପିପିପି) ଏବଂ ଜାମାଇଟ ଉଲେମା-ଇ-ଇସଲାମ ଫଜଲ (ଜେୟୁଆଇ-ଏଫ୍) ଥିଲେ। ଅଧିକନ୍ତୁ, ଗଣତନ୍ତ୍ର ସୂଚକାଙ୍କରେ ପାକିସ୍ତାନର ୨-୨୩ ସ୍କୋର ୨୦୦୬ (୩.୯୨)ତୁଳନାରେ ଆହୁରି ଖରାପ ଅଟେ ଯେତେବେଳେ ସାମରିକ ଶାସକ ପରଭେଜ ମୁଶାରଫ୍ ଏକ ଶାସକ ସ୍ଥିତିରେ ଥିଲେ ବୋଲି ଜିଓ ନ୍ୟୁଜ୍ ରିପୋର୍ଟ କରିଛି। ଏହାକୁ ନିରାଶାଜନକ ବୋଲି କହି ପାକିସ୍ତାନ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲିଗାଲ୍ ଡେଭଲପମେଣ୍ଟ ଆଣ୍ଡ ଟ୍ରାନ୍ସପରେନ୍ସି (ପିଲଡାଟ) ଅହମ୍ମଦ ବିଲାଲ ମେହବୁବ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ନୈରାଶଜନକ ବିକାଶ କାରଣ ୨୦୧୭ ମସିହାରୁ ପାକିସ୍ତାନ ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍କୋର କରିଛି ଏବଂ ଆମର ବର୍ଗ ମଧ୍ୟ ହାଇବ୍ରିଡ ଶାସନରୁ ଡାଉନଗ୍ରେଡ ହୋଇଛି ।
ୱାଶିଂଟନ୍ ସ୍ଥିତ କାଠ୍ରୋ ୱିଲସନ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ସେଣ୍ଟର ଫର ସ୍କଲାର୍ସର ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମାଇକେଲ କୁଗେଲମାନ କହିଛନ୍ତି ଯେ କ୍ରମାଗତ ୧୫ ବର୍ଷର ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ଶାସନ ଏବଂ କିଛି ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ସଂସ୍କାର ପରେ ପାକିସ୍ତାନର ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ଦୃଢ଼ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ। ଏହା ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସାମରିକ ଶାସନ କାଳ ଅପେକ୍ଷା କମ୍ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଦୁଃଖର ବିଷୟ, ଟ୍ରେଣ୍ଡ ଲାଇନଗୁଡିକ ସୂଚିତ କରେ ନାହିଁ ଯେ ଏହି ଢ଼ାଞ୍ଚା ଶୀଘ୍ର ବଦଳିଯିବ। ବ୍ରୁକିଙ୍ଗସ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ପଣ୍ଡିତ ମାଡିହା ଆଫଜାଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏଥିରେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବାର କିଛି ନାହିଁ ଯେ ପାକିସ୍ତାନକୁ ହାଇବ୍ରିଡ୍ ଶାସନରୁ ଇଆଇୟୁ ଦ୍ୱାରା ଏକ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଡାଉନଗ୍ରେଡ୍ କରାଯାଇଛି, କାରଣ ପିଡିଏମ୍ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନକୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନ ଏବଂ ତଦାରଖକାରୀ ସେଟଅପ୍ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ବଢ଼ାଇବାରେ ଲାଗିଛି।
