ଦୀପାବଳୀର ବିଶେଷତ୍ୱ

 ଭୁୁବନେଶ୍ୱର : ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଦୀପାବଳୀ ଏକ  ଆଲୋକର ପର୍ବ । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ  ଦୀପାବଳୀ  ଏକ ମୁଖ୍ୟ  ପର୍ବ ହୋଇଥିବାରୁ  ଘରକୁ ସାଜ ସଜ୍ଜା କରିବା ସହିତ  ମାଟି ନିର୍ମିତ ଦୀପ ଜାଳି କରି ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ ।  ଏହି ପର୍ବ କୁ ବହୁ ଜଣ  ଶ୍ରଦ୍ଧାରେ  ଆଲୋକର ଉତ୍ସବ, ଆଲୋକର ପର୍ବ , ଦିୱାଲି  ବୋଲି କହିଥାନ୍ତି ।  ବିଶେଷ କରି ହିନ୍ଦୁ , ବୌଦ୍ଧ,  ଜୈନ ଓ ଶିଖ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ  ଏହାକୁ ପାଳନ କରନ୍ତି ।  ଘରକୁ ବିଭିନ୍ନ ଆଲୋକମାଳାରେ ସଜାଇବା , ବାଣ ଫୁଟାଇବା,  ମିଠା ଓ ଉପହାର ବାଣ୍ଟି ଆନନ୍ଦର ସହିତ ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ । କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ  କାର୍ତ୍ତିକ ଅମାବାସ୍ୟା ରେ ଦୀପାବଳୀ   ଉସ୍‌ଛବ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଲୋକାକ୍ତିରେ ପୟାଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦିବସ  କୁହାଯାଏ ।  ଅନେକ ଶ୍ରୀ କ୍ଷେତ୍ରର ବାଇଶି ପାହାଚରେ  ପିଣ୍ଡଦାନ କରି  ପିତୃଗଣଙ୍କ  ଆଶୀର୍ବାଦ କରନ୍ତି ।  ପିତୃ ପୁରୁଷଙ୍କୁ ଆଲୋକ ଦେଖାଇ  ସ୍ୱର୍ଗ ଲୋକକୁ ଫେରିଯିବା ପାଇଁ  ପ୍ରାର୍ଥନା କରନ୍ତି ।  କାଉଁରିଆ କାଠି ଜାଳି  ବଡବଡୁଆଙ୍କୁ ଡାକନ୍ତି –  ବଡବଡୁଆ ହୋ  ଅନ୍ଧାରରେ ଆସ  ଆଲୁଅରେ ଯାଅ, ପୁରୁଷୋତ୍ତମରେ  ମହାପ୍ରସାଦ ଖାଇ ବାଇଶି ପାବଛେ  ଗଡଗଡାଉଥାଅ । ଉସ୍‌ଛବ ତତ୍ୱବଧାନ ଆନୁଯାୟୀ ଏକଦା କାର୍ତ୍ତିକ  (ତୁଳା) ମାସ – ଘନ ଅନ୍ଧକାରରେ  କୃଷ୍ଣ  ପକ୍ଷରେ  ଜଣେ ଭବ୍ୟ ଦ୍ରଷ୍ଟା   ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମ ଙ୍କୁ ବିପର‌୍ୟ  ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ  କାଳ ସର୍ପ ରୂପେ  ଅମାବାସ୍ୟା ରାତିରେ  ଦଂଶନ କରିବା ପାଇଁ  ଲୁଚି ଛପି ଆସିବାର  ଭବିଷ୍ୟବାଣୀ କରିଥିଲେ ।  ପୁରାଣରେ  ଲେଖା ଅଛି ଯେ ଦୈତ୍ୟରାଜ  ବଳିଙ୍କର ଦାନ ଧର୍ମ ଦେଖି  ସ୍ୱର୍ଗର ଦେବତାମାନଙ୍କ ଭାଳେଣି ପଡିଗଲା ।  ବଳି ପୁଣ୍‌ୟ ଫଳରେ  ସ୍ୱର୍ଗପୁରର ଅଧିକାରୀ ହୋଇପାରନ୍ତି ।  ତେଣୁ ଦେବତାମାନଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥନାରେ  ବିଷ୍ଣୁ ବାମନ ଅବତାର ନେଇ  ବଳିଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି  ତାଙ୍କୁ ତିନିପାଦ ଭୁମି ମାଗିଥିଲେ ।  ଗୋଟିଏ ପାଦରେ ପୃଥିବୀ, ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ପାଦରେ  ସ୍ୱର୍ଗ ଓ ତୃତୀୟ ପାଦରେ  ବଳିଙ୍କୁ ପାତାଳକୁ ଚାପିଦେଲେ ।  ତାପରେ ବଳିଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବାରୁ  ବର୍ଷକରେ ଥରେ ମର୍ତ୍ତପୁରକୁ ଆସି  ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ  ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ  ବିଷ୍ଣୁ ଏଥିରେ  ସମ୍ମତ୍ତି ଜଣାଇ କାର୍ତ୍ତିକ ଶୁଳ୍ଳ ପ୍ରତିପଦା ଦିନ ବଳି  ମର୍ତ୍ତ୍ୟକୁ ଆସିବାକୁ ବରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେହିଦିନଠାରୁ  ମର୍ତ୍ତବାସୀ  ଆନନ୍ଦରେ ଦୀପଜାଳି ଆଲୋକିତ କରନ୍ତି ।