ଭୁବନେଶ୍ୱର: ସାଧୁ ସନ୍ଥଙ୍କ କଥା ଆସିଲେ ଆମ ମନକୁ ପ୍ରଥମେ ଆସେ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗ । ଆପଣମାନେ ନିଶ୍ଚୟ ଦେଖିଥିବେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ହିନ୍ଦୁ ଋଷି ମୁନି ତଥା ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ କେବଳ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିଥାନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ପୋଷାକ ସିଲେଇ ମଧ୍ୟ ହୋଇନଥାଏ । କିନ୍ତୁ କ’ଣ ଆପଣ ଏହା ପଛର କାରଣ ଜାଣିଛନ୍ତି କି? ଏହି ରଙ୍ଗ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପଛରେ ହିନ୍ଦୁ ସନ୍ଥମାନଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା କ’ଣ ଥିଲା? କ’ଣ ଏହା ପଛର ରହସ୍ୟ? ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହା ବିଷୟରେ । ଭାରତରେ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ଋଷି ଏବଂ ସନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କର ରଙ୍ଗ ହେଉଛି କେଶର ଅର୍ଥାତ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗ । ସେମାନେ ଏହି ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତି, ଏହି ରଙ୍ଗର ତିଳକ ଲଗାନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ପବିତ୍ର ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ଗେରୁଆ କିମ୍ବା ଲାଲ ରଙ୍ଗର କପଡାରେ ଗୁଡ଼ାଇ ରଖନ୍ତି । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗ ହେଉଛି ଅଗ୍ନିର ପ୍ରତୀକ । ତେଣୁ ଏହି ରଙ୍ଗକୁ ଶୁଦ୍ଧତା ଏବଂ ପବିତ୍ରତାର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।
କେବଳ ସନ୍ଥ ଏବଂ ମୁନିମାନେ ନୁହେଁ, ଏହି ରଙ୍ଗ ମନ୍ଦିର ମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକର ଉପର ଅଂଶ ଏହି ରଙ୍ଗରେ ରଙ୍ଗ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ମହିଳା ସାଧୁମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତି । ବାସ୍ତବରେ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗକୁ ଶକ୍ତି ଏବଂ ତ୍ୟାଗର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ଦ୍ୱାରା ମନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ମନ ଶାନ୍ତ ରହିଥାଏ । ଯଦିଓ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମର ଏ ବିଷୟରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦର୍ଶନ ଅଛି । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, କିଛି ଧର୍ମ ଧଳା ରଙ୍ଗକୁ ପବିତ୍ର ଏବଂ କିଛି ସବୁଜ ରଙ୍ଗକୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ମାନିଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ସର୍ବଦା ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗକୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ମାନିଥାଏ । ତେବେ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗ ପଛରେ ଏକ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ଅଛି । ପ୍ରକୃତରେ, ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ, ଯେତେବେଳେ ଋଷି ଏବଂ ସନ୍ଥମାନେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଉଥିଲେ, ସେମାନେ ନିଜ ସହିତ ନିଆଁ ହୁଳା ନେଇ ଯାଉଥିଲେ ।
ଧୀରେ ଧୀରେ ସାଧୁ ଏବଂ ମୁନିମାନେ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗର ଧ୍ୱଜ ସହ ଅଗ୍ନି ସହିତ ଚାଲିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ପରେ ସେମାନଙ୍କ ପୋଷାକରେ ଏହି ରଙ୍ଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା । ହିନ୍ଦୁ, ବୌଦ୍ଧ, ଜୈନ, ଶିଖ ଧର୍ମରେ ମଧ୍ୟ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଅଛି । ବେଦ, ଉପନିଷଦ, ପୁରାଣ, ଶ୍ରୁତି, ସମସ୍ତେ ଏହି ରଙ୍ଗର ପ୍ରଶଂସା କରନ୍ତି । ତେବେ କେବଳ ସାଧୁ ନୁହଁନ୍ତି ବରଂ ଏକାନ୍ତବାସୀ, ତ୍ୟାଗୀ, ତପସ୍ୱୀ ଏବଂ ଗୃହସ୍ଥ ଲୋକମାନେ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ତେ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତି । ଅନେକ ସମୟରେ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗକୁ କମଳା ରଙ୍ଗ ସହିତ ସମାନ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ କିନ୍ତୁ ଏହି ଦୁଇଟି ରଙ୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି । କେସର ଅର୍ଥାତ ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗ ମୁଖ୍ୟତଃ କ୍ୟାରୋଟିନଏଡ୍ ରାସାୟନିକ କ୍ରୋସିନ୍ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ । ମସଲା କେସର କ୍ରୋକସ୍ ସୂତାର ରଙ୍ଗୀନ ଅଗ୍ରଭାଗରୁ ମିଳିଥାଏ ।
ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏହି ରଙ୍ଗକୁ “କମଳା” ନାମ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ପୂର୍ବରୁ ଏହାକୁ “କେସରି” କିମ୍ବା “ହଳଦିଆ-ଲାଲ” କୁହାଯାଉଥିଲା । ଥେରବାଦ ପରମ୍ପରାର ବୌଦ୍ଧ ଭିକ୍ଷୁମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଏହି କେଶର ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତି । ସେହିଭଳି ବଜ୍ରାୟଣ ବୌଦ୍ଧ ଭିକ୍ଷୁମାନେ ମେରୁନ୍ ରଙ୍ଗ ପିନ୍ଧନ୍ତି । ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରୁ ଅନେକ ଧର୍ମର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଛି । ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ଜୈନ ଧର୍ମ । ଜୈନ ଧର୍ମରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଋଷି ଏବଂ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଅଛନ୍ତି । ଜୈନ ସନ୍ଥ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର – ଦିଗମ୍ବର ଏବଂ ଶ୍ୱେତାମ୍ବର । ଦିଗମ୍ବର ସାଧୁମାନେ ପୋଷାକ ବିନା ରୁହନ୍ତି । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସେ ସମସ୍ତ ଭୌତିକ ଜିନିଷ ତ୍ୟାଗ କରିଛନ୍ତି।
