ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟ: ଦିଲ୍ଲୀ ମଦ ନୀତି ଯୋଗୁଁ 2,000 କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ରାଜସ୍ୱ କ୍ଷତି

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦିଲ୍ଲୀ ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନ ସମୟରେ, ରେଖା ଗୁପ୍ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ସରକାର ମଙ୍ଗଳବାର ଦିନ ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ ଯେ ଦୁର୍ବଳ ନୀତି ଢାଞ୍ଚା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଭିନ୍ନ କାରଣ ପାଇଁ ୨୦୨୧-୨୦୨୨ ଅବକାରୀ ନୀତି ଯୋଗୁଁ ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାରଙ୍କୁ ୨୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡିଛି। ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟରେ ଲାଇସେନ୍ସ ପ୍ରଦାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉଲ୍ଲଂଘନଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବାତିଲ ହୋଇଥିବା ନୀତି ଗଠନ ପାଇଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେବା ପାଇଁ ଗଠିତ ଏକ ବିଶେଷଜ୍ଞ ପ୍ୟାନେଲର ସୁପାରିଶକୁ ତତ୍କାଳୀନ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଅବକାରୀ ମନ୍ତ୍ରୀ ମନୀଷ ସିସୋଦିଆ ଅଣଦେଖା କରିଥିଲେ। କଥିତ ମଦ ଦୁର୍ନୀତି ସମ୍ପର୍କରେ ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟରେ ୨୦୦୨ କୋଟି ଟଙ୍କାର ରାଜସ୍ୱ କ୍ଷତି ହୋଇଥିବା ଦାବି କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ “ଅଣ-ଅନୁପାଳିକା ୱାର୍ଡ”ରେ ମଦ ଭେଣ୍ଡ ଖୋଲିବା ପାଇଁ ସମୟାନୁମତି ନିଆଯାଇ ନଥିଲା ଏବଂ ଜୋନାଲ ଲାଇସେନ୍ସଧାରୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଭୁଲ ଭାବରେ ସୁରକ୍ଷା ଜମା ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା। ଅ-ଅନୁକୂଳ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ସେହି ଅଞ୍ଚଳ ଯାହା ମଦ ଦୋକାନ ଖୋଲିବା ପାଇଁ ଭୂମି ବ୍ୟବହାର ମାନଦଣ୍ଡ ପାଳନ କରେ ନାହିଁ। ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଉପସ୍ଥାପିତ ରିପୋର୍ଟରେ ଆହୁରି କୁହାଯାଇଛି ଯେ, “ଏହି ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକର ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ଏବଂ ପୁନଃ ଟେଣ୍ଡରରେ ବିଭାଗର ବିଫଳତା ଯୋଗୁଁ ଅବକାରୀ ବିଭାଗକୁ ଲାଇସେନ୍ସ ଫି ବାବଦକୁ ପ୍ରାୟ ୮୯୦.୧୫ କୋଟି ଟଙ୍କାର କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡିଛି।” ଏହା ବ୍ୟତୀତ, କୋଭିଡ୍ ମହାମାରୀ ସମ୍ପର୍କିତ ବନ୍ଦ ଯୋଗୁଁ ଲାଇସେନ୍ସଧାରୀଙ୍କୁ “ଅନିୟମିତ ଅନୁଦାନ” ଛାଡ଼ ଯୋଗୁଁ ୧୪୪ କୋଟି ଟଙ୍କାର ରାଜସ୍ୱ କ୍ଷତି ହୋଇଛି ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି। ଜୁଲାଇ ୨୦୨୨ରେ ଉପରାଜ୍ୟପାଳ ଭିକେ ସକ୍ସେନା ସିବିଆଇ ତଦନ୍ତ ସୁପାରିଶ କରିବା ପରେ ନୀତି ପ୍ରଣୟନ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନରେ ହୋଇଥିବା ଅନିୟମିତତା ବିଜେପି ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବହୃତ ରାଜନୈତିକ ପଞ୍ଝିଂ ବ୍ୟାଗରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ମାମଲାରେ ତଦନ୍ତ ଏଜେନ୍ସିଗୁଡ଼ିକ ଗିରଫ କରିବା ପରେ ଆପର ପ୍ରମୁଖ ନେତା ଅରବିନ୍ଦ କେଜରିୱାଲ, ସିସୋଦିଆ ଏବଂ ସଞ୍ଜୟ ସିଂହଙ୍କୁ ମାସ ମାସ ଜେଲରେ ବିତାଇଛନ୍ତି। ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନ ଦିଲ୍ଲୀ-୨୦୨୧ ଅନୁଯାୟୀ ଅଣ-ଅନୁପାଳନକାରୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ମଦ ଦୋକାନ ଖୋଲିବା ନିଷେଧ କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଉତ୍ପାଦ ନୀତି ୨୦୨୧-୨୨ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ୱାର୍ଡରେ ଅତି କମରେ ଦୁଇଟି ଖୁଚୁରା ଦୋକାନ ଖୋଲିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଥିଲା। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ନୂତନ ଦୋକାନ ଖୋଲିବା ପାଇଁ ଟେଣ୍ଡର ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ ଅଣ-ଅନୁପାଳନକାରୀ ଅଞ୍ଚଳରେ କୌଣସି ମଦ ଦୋକାନ ରହିବ ନାହିଁ। ଯଦି କୌଣସି ଦୋକାନ ଅଣ-ଅନୁପାଳନକାରୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥାଏ, ତେବେ ସରକାରଙ୍କ ପୂର୍ବ ଅନୁମୋଦନ ସହିତ ଏହାକୁ ବିଚାର କରିବାକୁ ପଡିବ, ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି। “ଅନୁକୂଳନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଭେଣ୍ଡ ପାଇଁ ସମୟୋପଯୋଗୀ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ନଥିଲା ଏବଂ ଡିଡିଏ ଏବଂ ଏମସିଡିର ମତାମତ ନ ନେଇ ଜୁନ୍ ୨୮, ୨୦୨୧ରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଟେଣ୍ଡର ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା,” ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି। ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଏବଂ ନଭେମ୍ବର ୧୭, ୨୦୨୧ରୁ ଭେଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୧ରେ ଲାଇସେନ୍ସ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ, ଦିଲ୍ଲୀ ବିକାଶ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ (ଡିଡିଏ) ନଭେମ୍ବର ୧୬, ୨୦୨୧ରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଜାରି କରି ଅଣ-ଅନୁକୂଳନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭେଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁମତି ନ ଦେଇଥିଲେ, ଏହା କୁହାଯାଇଛି। ଲାଇସେନ୍ସଧାରୀମାନେ ତା’ପରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ। ଡିସେମ୍ବର ୯, ୨୦୨୧ରେ, କୋର୍ଟ ସେମାନଙ୍କୁ ୬୭ଟି ଅଣ-ଅନୁକୂଳନଶୀଳ ୱାର୍ଡରେ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଭେଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ଲାଇସେନ୍ସ ଫି ଦେବାରୁ ମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ। ଏହା ଫଳରେ ପ୍ରତି ମାସରେ ୧୧୪. ୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଲାଇସେନ୍ସ ଫି ଛାଡ଼ କରାଯାଇଥିଲା। “ଟେଣ୍ଡର ଆମନ୍ତ୍ରଣ ନୋଟିସ (ଏନଆଇଟି) ପୂର୍ବରୁ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ସଜାଡ଼ି ନ ଦେବା ଫଳରେ ଏହି ଛାଡ଼ ଏବଂ ପ୍ରାୟ ୯୪୧.୫୩ କୋଟି ଟଙ୍କାର କ୍ରମାଗତ କ୍ଷତି ହୋଇଛି,” ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି। ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୨ ନୀତିର ଅବଧି ଶେଷ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ୧୯ ଜଣ ଜୋନାଲ ଲାଇସେନ୍ସଧାରୀ ସେମାନଙ୍କର ଲାଇସେନ୍ସ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ – ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୨ରେ ଚାରି ଜଣ, ମେ ୨୦୨୨ରେ ପାଞ୍ଚ ଜଣ ଏବଂ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୨ରେ ୧୦ ଜଣ। ତଥାପି, ଏହି ଜୋନଗୁଡ଼ିକରେ ଖୁଚୁରା ବିକ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିବା ପାଇଁ ଅବକାରୀ ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା କୌଣସି ପୁନଃ-ଟେଣ୍ଡରିଂ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇ ନଥିଲା। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ପରେ ମାସଗୁଡ଼ିକରେ ଏହି ଜୋନଗୁଡ଼ିକରୁ ଲାଇସେନ୍ସ ଫି ଭାବରେ କୌଣସି ଅବକାରୀ ରାଜସ୍ୱ ସଂଗୃହିତ ହୋଇନଥିଲା। ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ, ଏହି ଜୋନଗୁଡ଼ିକରେ ମଦ ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟ ଜାରି ରଖିବା ପାଇଁ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଆକସ୍ମିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇ ନଥିଲା। ଲାଇସେନ୍ସଧାରୀମାନେ ଡିସେମ୍ବର ୨୮, ୨୦୨୧ ରୁ ଜାନୁଆରୀ ୪, ୨୦୨୨ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୋଭିଡ୍ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ଅବକାରୀ ବିଭାଗଠାରୁ ଛାଡ଼ ମାଗିଥିଲେ। ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ 6 ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୨ ରେ ତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ବିଭାଗକୁ ଏହି ବିଷୟରେ ଏକ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାକୁ କହିଥିଲେ। ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, କୋଭିଡ୍ କଟକଣା ଯୋଗୁଁ ଲାଇସେନ୍ସ ଫି’ରେ ଆନୁପାତିକ ଛାଡ଼କୁ ବିଚାର କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ କାରଣ ଟେଣ୍ଡର ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟରେ ଏହାର କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ, ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି। “ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବିଭାଗର ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିବା ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୨୮ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୧ ରୁ ୨୭ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବନ୍ଦ ଭେଣ୍ଡ ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୋନାଲ ଲାଇସେନ୍ସଧାରୀଙ୍କୁ ଛାଡ଼ ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଥିଲା,” ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି। ମନ୍ତ୍ରୀ (ମନୀଷ ସିସୋଦିଆ) ଏହି ଅନୁମୋଦନ ଏହି କାରଣ ସହିତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ସରକାର କୋଭିଡ୍ ଲକଡାଉନ୍ ସମୟରେ ହୋଟେଲ, କ୍ଲବ୍ ଏବଂ ରେଷ୍ଟୁରାଣ୍ଟ (HCR) କୁ ପ୍ରୋ-ରାଟା ଫି ଛାଡ଼ର ଲାଭ ଦେଇଥିଲେ। “ଏହା ଫଳରେ ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରାୟ ପ୍ରୋ-ରାଟା ୧୪୪ କୋଟି ଟଙ୍କାର କ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା,” ରିପୋର୍ଟରେ ଦାବି କରାଯାଇଛି। ଲାଇସେନ୍ସଧାରୀଙ୍କ ଠାରୁ ସୁରକ୍ଷା ଜମାର “ଭୁଲ” ସଂଗ୍ରହ ଯୋଗୁଁ ୨୭ କୋଟି ଟଙ୍କାର କ୍ଷତି ହୋଇଥିବା ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ ତତ୍କାଳୀନ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଏକ୍ସାଇଜ୍ ମନ୍ତ୍ରୀ ମନୀଷ ସିସୋଦିଆଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ (GoM) ନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ଗଠିତ ବିଶେଷଜ୍ଞ କମିଟିର ସୁପାରିଶକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ।