ନିଜ ପୁଅ କଥା ନ ବୁଝି ଲୋକଙ୍କ ସେବା କରିଥିଲେ ଗୋପବନ୍ଧୁ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ:ଉତ୍କଳମଣୀ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ୯ ଅକ୍ଟୋବର ୧୮୭୭ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ସାମାଜିକ କର୍ମୀ, ସଂସ୍କାରକ, ରାଜନୈତିକ କାର‌୍ୟ୍ୟକର୍ତ୍ତା, ସାମ୍ବାଦିକ, କବି ଏବଂ ପ୍ରବନ୍ଧକ ଥିଲେ। ଗୋପାବନ୍ଧୁ ଦାସ ୯ ଅକ୍ଟୋବର ୧୮୭୭ରେ ଓଡିଶାର ପୁରୀ ନିକଟ ସୁଆଣ୍ଡୋ ଗ୍ରାମରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ମା ଥିଲେ ଦୈତାରୀ ଦାଶଙ୍କ ତୃତୀୟ ପତ୍ନୀ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣମୟୀ ଦେବୀ। ତାଙ୍କ ପିତା ଜଣେ ମୁଖିଆ ଥିଲେ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ ଆପ୍ତିଙ୍କୁ ବାର ବର୍ଷ ବୟସରେ ବିବାହ କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ସେ ଜାରି ରଖିଥିଲେ। ନିକଟସ୍ଥ ଏକ ମଧ୍ୟମ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଅଗ୍ରଗତି କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ଗାଁରେ ମୈାଳିକ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ। ତା’ପରେ, ୧୮୯୩ ମସିହାରେ, ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା, ଆଉ ସେ ପୁରୀ ଜିଲା ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଜଣେ ମୁଖପାତ୍ର ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦାସଙ୍କ ଦା୍ୱରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ, ଯିଏ ଜଣେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ତଥା ଦୁଃଖ ସମୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାରେ ଜନସେବା ପ୍ରୋତ୍ସାହକ ଥିଲେ। ସହଯୋଗର ଭାବନାରେ ତାଙ୍କ ସାଥୀ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସଂଗଠିତ କରିବା, କଲେରା ବ୍ୟାପାରରେ ପୀଡିତଙ୍କ ପାଇଁ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଅନୁପଯୁକ୍ତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ତାଙ୍କୁ ପୁରୀ ସଭା ସମିତି ନାମକ ଏକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ଦଳ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ପ୍ରେରିତ କଲା । ଏହାର ସଦସ୍ୟମାନେ କଲେରା ରୋଗରେ ପୀଡିତ ଲୋକଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ଏବଂ ମୃତମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଶବଦାହ କରିଥିଲେ। ଗୋପବନ୍ଧୁଦାଶ କଟକସ୍ଥିତ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ପାଠ ପଢିଲେ । ସେ ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁ ଏବଂ ବିଜୁଳି ନାମକ ସ୍ଥାନୀୟ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାରେ ନିୟମିତ ଯୋଗଦାନ ଦେଇଥିଲେ, । ରେଭେନ୍ସା ସମୟରେ ହିଁ ଦାସ ଏକ ଆଲୋଚନା ଗୋଷ୍ଠୀ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯାହାର ନାମ କାର୍ଟଭ୍ୟା ବୋଧିନୀ ସମିତି ଥିଲା । ଯେଉଁଥିରେ ସେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସାଙ୍ଗମାନେ ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସମସ୍ୟା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ। ୧୯୦୩ ମସିହାରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ସମୟରେ ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଏକ ବୈଠକରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ସେ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ସହମତ ନୁହଁନ୍ତି ଯେ ଓଡିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ବଙ୍ଗଳା ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ସହ ମିଶ୍ରଣ କରାଯିବା ଉଚିତ। ରେଭେନ୍ସା ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ନବଜାତ ପୁତ୍ରର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା; ସେ ଅସୁସ୍ଥ ପୁଅ ସହିତ ରହିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ବନ୍ୟା ପୀଡିତଙ୍କ ପରିବାରକୁ ଭେଟିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ “ମୋ ପୁଅର ଯତ୍ନ ନେବାକୁ ବହୁତ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି। ମୁଁ ଆଉ କ’ଣ କରିପାରିବି? କିନ୍ତୁ ପ୍ରଭାବିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ସାହାଯ୍ୟ ପାଇବା ପାଇଁ ମୋତେ ବହୁତ ଲୋକ ଅପେକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି । ସେଠାକୁ ଯିବା ମୋର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ। ଭଗବାନ ଜଗନ୍ନାଥ ବାଳକଟିର ଯତ୍ନ ନେବାକୁ ଏଠାରେ ଅଛନ୍ତି। କଲିକତା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ରେ ପାଠପଢି ଏମଏ ଏବଂ ଏଲ.ଏଲ.ବି ହାସଲ କରିଥିବାବେଳେ ସହରରେ ରହୁଥିବା ଓଡିଆ ଲୋକଙ୍କ ଶିକ୍ଷାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ଅନେକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ରାତ୍ରି ବିଦ୍ୟାଳୟ ଖୋଲିଥିଲେ। ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଗତ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାକୁ ତାଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ଏହି ସମୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦର୍ଶନ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲା। ସେ ତାଙ୍କ ଆଇନ ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ଦିନ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ସେ କହିଥିଲେ , ମିଶୁ ମୋର ଦେହ ଏ ଦେଶ ମାଟିରେ , ଦେଶ ବାସୀ ଚାଲି ଯାଆନ୍ତୁ ପିଠିରେ ।ଦେଶର ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ପଥେ ଯେତେ ଗାଡ , ପୁରୁ ତହିଁ ପଡି ମୋର ମାଂସ ହାଡ ।